Olei
Նստիր: Աթոռն աշխարհի պես կեղտոտ է, բայց ոչինչ: Ձեռքիդ տոպրակն աչքերիդ պես թափանցիկ է ու երեկվադ պես ծանր: Այսքան կարտոֆիլն ո՞ւր ես տանում, տարվա այս սեզոնի համար տարօրինակ ցեխոտ: Ծիտը քիչ հեռվում փշրանքներ է գտել: Դու նրա թռիչքին ես կարոտ, բայց նայում ես: Նայում ես, որովհետև ծիտն այդ պահին մարդ է, ու դու այդ պահին ծիտ ես:
Կանգառն աստիճանաբար լցվում է: Տուն գնալու ժամ է: «Ի՜նչ պոռնկատուն կլիներ, եթե բոլոր մարդիկ մի տան մեջ ապրեին ու ի՜նչ դրախտ»,-մտածում ես, քանի որ աչքերդ ակամա խոնավանալու տարիքում ես արդեն՝ վերջին բառը բարձրաձայն ես մտածում ու կանգառ մտած ջահել աղջիկը լսում է: Լսում է ու նայում: Թերահավատորե՛ն: Երևի համաձայն չէ, ամեն դեպքում աչքերը չեն փայլում: Հագուստը խակի կանաչ է, ձեռքին ծաղիկներ կան, կողքին՝ ոչ ոք: «Երևի տվել է ու գնացել,-մտածում ես,-Բա ինչի՞ չի ճանապարհում մինչև տուն»:
Ծիտը, մարդու կերպարանք առած, վերջին փշուրներն է փնտրում-գտնում: Ու դու նույնիսկ գիտես, թե մարդկանցից ամենաշատն ում է նա նման: Ծանոթ ես հետը: Ամեն օր տեսնում ես: Պատահում է՝ օրը մի քանի անգամ, հայելու մեջ:
Տղան է գալիս: Կլինի յոթ տարեկան: Մոր ձեռքն է բռնել, բայց հանկարծ թողնում է ու ցատկում հենց ծտի ուղղությամբ: Վերջին փշուրներն անտեր են մնում.
-Վախեցրիր, -սաստում է մայրը:
-Թռավ,-բացահայտում է տղան:
Կանգառում բոլորը մոր հետ են համաձայն: Ուտելիս չի կարելի խանգարել, նույնիսկ ծտին: «Դրա համար էլ համատարած կանգառ է»,-մտածում ես: Տոպրակիդ ծանրությանը կնճռոտված ձեռքդ չի դիմանում. գետնին ես դնում: Ջահել տղան սիգարետն է վառում: Կանգառում բոլորը, նույնիսկ 7-ամյա փոքրիկի մայրը, մանավանդ նա, երանի են տալիս ծտին: Տղան նայում է ծաղիկներով աղջկան: Միայն մեկ հայացք: Ուրիշի ծաղիկներն ուրիշից զիլ են վանում: Դու գլուխդ կախում ես ցեխոտ կարտոֆիլիդ: Բայց իսկապես՝ այսքանն ի՞նչ ես անելու:
Տղան ինչ-որ մեկին է զանգում՝ ագահաբար ծխելով.
-Հենց հիմա գալիս եմ,-չի գոռում:
«Եթե չի գոռում, ուրեմն օգնության է թռնում»,-մտածում ես... Ծիտը:
Ու իսկապես. տղան չի սպասում ավտոբուսի: Տաքսին կարմիր է: Դու նայում ես հետևից՝ մինչև անհետանալը՝ անհետանալու համար ամենաչքնաղ վայրում՝ գիշերային լույսերի մեջ:
Բայց...Ծաղիկներով աղջիկն էլ է նայում: Ինչո՞ւ է նա դա անում: Փոքրիկ տղայի մայրն ամուր բռնել է որդու ձեռքը, որ էլ ոչ ոք չթռնի:
-Նոր վերջացրեցինք,-մայրն է՝ հեռախոսով,-Բայց ինչի՞ ես գոռում:
Մայրն անջատում է հեռախոսը: Ծաղիկներով աղջիկը նայում է նրան: Երկա՛ր: «Ի՜նչ լավ տեղ է կանգառը»,-մտածում ես: Քո տարիքի տղամարդ է գալիս: Աջ ոտքը հազիվ է դնում գետնին: Կեղտոտ աթոռներից մեկը նրան են զիջում: «Տեսնես ինձ էլ կզիջեի՞ն»,-մտածում ես: Երբեք չես հասկացել միայն տարիքով պայմանավորված հարգանքը: Հարգելու համար պետք է մի բան անել, իսկ մեծանալն անել չէ. ուղղակի լինում է: Յոթամյա տղան, օրինակ, արե՛ց: «Իսկ գուցե տարիքը չհանձնվելո՞ւ մասին է»,-մտածում ես:
-Ծխո՞ւմ ես,-կողքիդ տեղավորված տարեկից տղամարդն է:
-Պատահում է,-ասում ես:
-Ոչ մի բան էլ չի պատահում,-ասում է,-հեսա արդեն երկու հազար տարի է՝ ոչ մի բան էլ չի պատահում:
Մոտեցող ավտոբուսի լույսերն են: Մայրը քաշում է յոթամյա որդու ձեռքը:
-Բայց սա մեր համարը չէ,-տղան չի ուզում տուն գնալ:
-Ոչինչ,-մայրը՝ նույնպես:
Ծիտը վերադառնում է մնացած փշրանքների հետևից: Ուրի՛շ ծիտ է: «Ինչպե՞ս են վերևից փշրանքները երևում»,-մտածում ես: Կողքիդ նստած տարեկիցդ ուրիշ բան է ասում.
-Վերևից ամեն ինչ ու բոլորս փշրանք են երևում, ով գիտի:
Ծաղիկներով աղջիկն էլ գնաց: Նստեց ավտոբուսն ու գնաց: Դու տեսար, որ նա գլուխը հենեց պատուհանին ու աչքերը չփակեց: Քիչ առաջ ծաղիկներ նվեր ստացած աղջիկը միշտ աչքերը փակում է, գոնե մի պահ: Նա չփակե՛ց:
-Աչքիս էսօր էլ ոտքով գնամ,-տարեկիցդ է:
-Չես հոգնե՞լ,-չգիտես ինչու հարցնում ես՝ նայելով նրա ցավացող ոտքին:
-Ոտքերը՝ ջհանդամը, ասա՝ մարդու ձեռքերն ազատ լինեն,-ինքն էլ կարտոֆիլիդ է նայում:
Ու գնում է: Կողքիցդ վեր է կենում ու մի ոտքը հազիվ դնելով գետնին՝ հեռանում: Մնում ես հետևից նայելով՝ մինչև կորչում-սևանում է գիշերվա մայթին: Չէ, տարիքը հաստա՛տ չհանձնվելու մասին է:
Էլ նույնիսկ մեքենաներ չեն անցնում կանգառիդ մոտով, ուր մնաց ավտոբուսներ գան: Վերջին մեքենան, որ անցավ, մի պահ կանգնեց: Նույնիսկ դուռը բացվեց, ու դու տեսար, որ վարորդի կողքին ջահել աղջիկ էր: Ուզում էր իջնել, բայց չիջավ: Մեքենայի ներսում Նինո Կատամաձեն խզարում էր Olei-ը: Դուռը նորից փակվեց ու մեքենան թռավ: «Երևի ուզեց մինչև վերջ լսի»,-մտածեցիր դու:
Հիմա դու ես, կանգառդ ու փողոցդ, մեկ էլ ծիտը: Հանկարծ վեր ես կենում աշխարհի պես կեղտոտ աթոռից ու ցատկում ծտի ուղղությամբ...
Նորից նստում ես աթոռիդ ու բռնում կարտոֆիլիդ տոպրակը (երդվում եմ՝ դու էլ չգիտես, թե այդքանն ինչ ես անելու): Պինդ: Երկու ձեռքով:
Հովիկ Աֆյան