Թաց ոտնահետքերը
Ձեռքին անանասի ու ձմերուկի ֆրեշ է, եթե չի դավաճանում տեսողությունս: Ամեն դեպքում այս կողմերի համար բաղձալի սառնությամբ հյութը ո՛չ կարմիր է, ո՛չ դեղնասպիտակ, բայց երկուսից էլ ունի: Ելա՞կ. չեմ կարծում, ամեն դեպքում նման չէ ելակ սիրող կնոջ՝ չնայած ես չեմ ճանաչում մի կնոջ, որը ելակ չի սիրում:
Արևային փրկիչ ակնոցի տակից անհնար է գուշակել աչքերի գույնը, բայց դատելով մազերի ու մարմնի գույնից մուգ չեն: Վստահաբար երեկ կամ հենց այսօր է եկել՝ էլի դատելով մարմնի գույնից, որին դեռ չէր նկատել ամենահաս արևը: Լողափի հովանոցներից ու հենաթոռներից չի օգտվում: Երկուսը միասին արժե տասը եվրո՝ մեկ օրվա համար: Չունի՞, գերադասում է անմիջականորեն զգալ դեղին ավազի խոնավ ջերմությո՞ւնը... Ես, օրինակ, հենց այդպես էլ անում եմ, ճիշտ է, ծովափնյա գյուղաքաղաքի խանութից հովանոց գնեցի՝ կուբայական տեսարանով, որը միայն երրորդ փորձից էի կարողանում հուսալի ամրացնել ավազի մեջ՝ հատկապես երեկոյան ժամերին, երբ աշխարհով մեկ շրջող քամին ի ցույց էր դնում իր ամբողջ խանդը՝ աշխարհից մեծ ծովի հանդեպ:
Ուրեմն նրանն է այդ սրբիչը: Վաղուց էի նկատել. ուղղակի փռված է ավազի վրա: Վրայի տեսարանը հիշեցնում է Հանն Բոելի «Can’t run from yourself» երգի տեսահոլովակներից մեկը. կարմիր ամառային շորով կին է՝ բաց պատուհանի մոտ կանգնած, ձեռքերը կրծքին խաչած, ինչը ցույց է տալիս, որ ոչ այնքան սպասում է ինչ-որ մեկին, այլ պաշտպանվում է բոլորից:
Ֆրեշը դրեց սրբիչի վրա ու դանդաղ քայլերով, ես համոզված եմ՝ բարձրակրունկներով, մոտեցավ ծովին:
Ուրեմն փոքրիկ աղջիկն էլ նրանն է: Խոնավ ավազից ինչ-որ բան էր սարքում, հենց ինչ-որ բան, քանի որ ծովը ոչ մի կերպ չէր թողնում, որ աղջիկն, ի վերջո, իրագործի երևակայությունը: Ուղղում է դստեր մազերը: Հաստատ դուստրն է. «մամա» ասաց: Ֆրեշը, պարզվեց, երկուսի համար է: Ընդ որում՝ մեծ ձողիկով աղջիկը խմեց: Ծով երկուսով մտան: Փոքրիկը լողալ չգիտի, բայց չի վախենում: Ինքն էլ չի վախենում, ամեն դեպքում մենք անմիջապես չենք հանձնվում նրան, ումից վախենում ենք: Իսկ նա հանձնվեց: Աչքերը կապույտ են...
Բայց ինչո՞ւ եմ նայում նրանց, այն էլ այստեղ՝ հենց այս ծովի ափին, որի ավազը դեռ կրում է Աֆրոդիտեի թաց ոտնահետքերի հիշողությունը: Ամենևին էլ գեղեցկուհի չէ կինը, ոչ էլ ձայնն եմ լսել, մարմի՞նը... Բայց եթե ծովում հետաքրքիր լիներ մարմինը, կողքիս հենաթոռներին խոզի միս ուտող լեհ ընտանիքն այստեղ չէր լինի, գրողներից էլ միայն Հեմինգուեյին կտեսնեին նրա ափին, այն էլ երիտասարդ տարիքում, երբ ավելի շատ ծանր բռունցքներով էր հարվածում, քան դատարկած շշերով: Ուրեմն՝ ինչո՞ւ եմ նայում: Կինը ոչ մեկին չի տեսնում: Ափին հազար մարդ կա, ևս այդքանը նրանց սպասում է ծովի այն՝ անտեսանելի ափին, ու ինքը ոչ մեկին չի տեսնում: Նույնիսկ դստերը: Ո՞վ է նրա հայրը: Գրողը տանի նրան, որտե՞ղ է... Կինն ասես սպասում է: Անխուսափելի քամո՞ւն...
Աղջիկն արդեն լողում է: Ասես՝ հենց նոր չսովորեց, այլ միշտ է կարողացել: Ճիշտ է՝ ափին մոտ, բայց առանց մոր օգնության: Ինքը դուրս եկավ ծովից... Ես սխալվեցի. ավազը կարիք չունի հիշելու Աֆրոդիտեի թաց ոտնահետքերը: Նստել է Բոելի տեսահոլովակի աղջկա վրա: Նա իսկապես ոչինչ չի տեսնում: Եւ ոչ մեկին: Մազերն ավելի վեր և ամուր է հավաքում: Արևին հենց դա է պետք. դիպչելու համար նրան երբեք ու ոչ մեկից թույլտվություն պետք չի եղել:
Հեռվում նավեր եմ տեսնում: Գալի՞ս են, գնո՞ւմ: Մտածում եմ, իսկ առաջ, այն հին օրերին, երբ աշխարհը նորից կործանվում էր, ծովի ափին մարդիկ ինչպե՞ս էին լուրեր ստանում: Եկող նավերի՞ց: Բայց ի՞նչ պակաս լուր է հեռացող նավը: Զզվում եմ լուրերից. տեսնես ի՞նչ կլիներ, եթե Իսրայելում չիմանային, որ Իրանն ուզում է ատոմային ռումբ ստեղծել, կամ եթե Իրանում չիմանային, որ Իսրայելում ատում են իրեն, կուզենայի՞ն ատոմային ռումբ ստեղծել: Հեռախոսս... Ինչո՞ւ եմ բերել, հա, նկարելու համար: Ծովի ափը միակ տեղն է, որտեղ ձրի Wi-Fi կա, երևի որովհետև այն քչերին է պետք այստեղ: Հեռախոսս եռում է լուրերից: Իսրայելը հարձակվել է Իրանի վրա, Իրանը սպառնում է դաժան հակահարված տալ, օվկիանոսից այն կողմ՝ Ամերիկայում, պատրաստվում են օդ բարձրանալ կործանիչները՝ դեպի Իրան, ռուս-ուկրաինական ռազմաճակատում նորից թեժ է, Ադրբեջանի նախագահը Հայաստանն անվանել է «ռազմական հանցագործ պետություն», իսկ Հայաստանում էլ սուրբ անուն չկա և ոչ ոք չի փրկվում չարից, և բոլորը գնում են փորձության, հանապազօրյա հացը... Զզվում եմ լուրերից: Աչքերը կապույտ են:
Աղջիկը դուրս չի գալիս ծովից: Ինքը չի էլ կանչում: Ոչ մեկին, ոչ մի բան չի տեսնում, միայն նայում է: Օրվա այս ժամին մարդիկ դուրս են գալիս ծովից, քանի որ մարդուն աստված դառնալ խանգարում է ստամոքսը: Արևն անգամ շարժվում է ծովին հակառակ, կամ գուցե պարտվում է հեռվից եկող քամուն՝ օրվա մենամարտում: Ծովը շպրտում է անպետքությունները՝ անշունչ, շնչավոր: Լողափի թուխ աշխատողը հերթով փակում է բոլոր հովանոցներն ու ծալում հենաթոռները: Փոքրիկ զբոսանավերը մոտենում են ափին, ու հաստ պարանը նրանց քաշում է ավազի վրայով՝ դեպի չնշավորների ու անշունչների ցամաք: Ծովն ուզում է մենակ մնալ: Ով խորտակվեց-խորտակվեց: Աղջիկը վաղուց դուրս է եկել: Հիմա էլ քամին չի թողնում տեսնել նրա ավազե երևակայությունը: Ո՞վ է քո հայրը, գրողը տանի... Այստեղ մնացել են չհանձնվողները: Նրանք, ովքեր հույս ունեն հաղթել քամուն՝ ահեղ ծովամարտում: Հավաքում եմ սրբիչս: Իմիջիայլոց՝ էլի կուբայական տեսարան է, այս դեպքում՝ քաղաքային: Մոխրագույն Հավանայի փողոցներից մեկում դեղին մեքենա է կանգնած, իհարկե ՝ ռետրո: Չնայած ես վստահ եմ, որ մեքենան կանգնած չէ, ինչպես վստահ եմ, որ պատուհանից նայող մարդը պատուհանի՛ց չի նայում, ինչպես վստահ եմ, որ կործանվող աշխարհը չի՛ կործանվում: Բայց այս ի՞նչ է անում: Մերկանում է: Ամբողջովի՛ն մերկանում է. նա իսկապես ոչինչ ու ոչ մի բան չի տեսնում: Նույնիսկ աղջկան, որ չհանձնվողներից է: Կինը վազում է ծովը: Մտնում: Գրկում: Սուզվում: Հասնում այնտեղ, որտեղ ոչ ոք չի հասնում ու ավելի հեռու ու ավելի խորը: Աղջիկն ամենևին էլ «մամա» չի կանչում, նա նույնիսկ չի նայում մոր ուղղությամբ: Նրա կատարյալ խաղաղությունը պատասխանում է իմ հարցին: Ոչ մի գրողը տանի. ես գիտեմ՝ ով է քո հայրը: Լողափին էլ ոչ ոք չկա: Նույնիսկ արևը, անգամ քամին: Ծովը գրկել է կնոջը: Ի՛ր կնոջը:
Հովիկ Աֆյան